2021-7

6637 sayılı Kanunla Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 10. maddesine eklenen hükümle, 01.07.2015 tarihinde yürürlüğe girmek üzere nakit sermaye artışında faiz indirimi getirilmiştir. Faiz indirimi uygulamasına ilişkin olarak 2015/7910 sayılı Bakanlar Kurulu Kararında indirim oranları belirlenmiştir. Ardından, 04.03.2016 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan 9 Seri No.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinde konuya ilişkin ayrıntılı açıklamalar yapılmıştır.

Kapsama Giren Kurumlar ve İşlemler

Faiz indirimi uygulamasından, 01.07.2015 tarihinden itibaren ticaret siciline tescil edilmiş olan ödenmiş veya çıkarılmış sermaye tutarlarında nakdi sermaye artışı yapan veya bu tarihten itibaren yeni kurulan sermaye şirketleri yararlanabilmektedir.

İndirime konu edilecek tutarın hesaplanmasında;

• Mevcut sermaye şirketlerinde ödenmiş veya çıkarılmış sermaye tutarlarındaki nakdi sermaye artışları,

• Yeni kurulan sermaye şirketlerinde ödenmiş sermayenin nakit olarak karşılanan kısmı,

dikkate alınmaktadır. Sermayenin nakit olarak karşılanmayan kısmı ile aşağıda sayılacak sermaye artırımları için indirim uygulaması yapılmamaktadır.

Kapsam Dışı Kurum ve İşlemler

Sözü geçen yasal düzenlemelere göre indirimden;

• Finans, bankacılık ve sigortacılık sektörlerinde faaliyet gösteren kurumlar ile

• Kamu iktisadi teşebbüsleri

yararlanamamaktadır.

Diğer taraftan, aşağıda belirtilen sermaye artışları faiz indiriminin kapsamı dışındadır:

• Sermaye şirketlerine nakit dışındaki varlıkların devirlerinden kaynaklanan sermaye artışları,

• Sermaye şirketlerinin birleşme, devir ve bölünme işlemlerine taraf olmalarından dolayı yapılan sermaye artışları

• Öz sermaye kalemlerinin sermayeye eklenmesi nedeniyle gerçekleşen sermaye artışları,

• Ortaklarca veya ortaklarla ilişkili olan kişilerce kredi kullanılmak veya borç alınmak suretiyle gerçekleştirilen sermaye artışları,

• Şirkete nakdi sermaye dışında hisse senedi, tahvil veya bono gibi kıymetlerin konulması suretiyle gerçekleştirilen sermaye artışları.

Ortaklara Borcun Sermayeye Eklenmesi

Ortaklara borcun sermayeye eklenmesinin nakit sermaye artışı sayılıp sayılmayacağı, konuya ilişkin olarak anılan Tebliğ açık belirleme yapılmadığından net değildir. Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından verilen 12.01.2018 tarih ve 2836 sayılı özelgede, bilanço içi kalemlerin birbiri içinde mahsubu şeklinde gerçekleşen sermaye artışları dolayısıyla faiz indirimi uygulamasından faydalanılması mümkün bulunmadığı gerekçesiyle, ortaklar cari hesabında izlenen tutarlar kullanılarak gerçekleştirilen sermaye artırımı nedeniyle indirim uygulamasından yararlanılamayacağı belirtilmiştir.

Ortaklardan Alacakların Durumu

Sözü edilen Tebliğde, ortaklarından alacağı olan bir şirketin sermaye artırımı yapması durumunda, artırılan sermayenin alacak tutarını aşan kısmı için faiz indiriminden yararlanılabileceği, alacak tutarı kadar olan kısım için ise alacak tahsil edilinceye kadar yararlanılamayacağı bir örnek vermek suretiyle açıklanmıştır. Tebliğde açıklamanın gerekçesi olarak, kredi kullanılmak veya borç alınmak suretiyle gerçekleştirilen sermaye artışlarının indirim tutarının hesaplanmasında dikkate alınamayacağı yönündeki kanun hükmü gösterilmiştir.

Ancak, sermaye artırımı yapan şirkete borcu olan bir ortağın, yapılan sermaye artırımında koyduğu nakdin şirketten daha önce aldığı borç olduğunu varsayımıyla hareket etmek makul değildir. Şirkete olan borçla sermaye artırımı nedeniyle ödenen tutarın doğrudan ilişkilendirilebilen durumlar için bu yorum kabul edilse dahi, bunun dışındaki durumlar için faiz indiriminin engellenmemesi gerekir.

İndirimde Kullanılacak Faiz Oranı

İndirimde, TCMB tarafından indirimden yararlanılan yıl için en son açıklanan “Bankalarca Açılan Kredilere Uygulanan Ağırlıklı Ortalama Faiz Oranları”ndan “Ticari Krediler (TL Üzerinden Açılan) (Tüzel Kişi KMH ve Kurumsal Kredi Kartları Hariç)” faiz oranı uygulanmaktadır. TCMB internet sitesinde yer alan verilere göre, 2020 yılı için en son açıklanan faiz oranı %19,62’dir.

Buna göre, 2020 yılı kurum matrahından indirimi mümkün olan nakdi sermaye artışı kaynak faiz tutarının hesaplanmasında bu oran dikkate alınacaktır.  

Faizin Hesaplanacağı Süre

Nakden taahhüt edilen sermayenin;

• Sermaye artırımına ilişkin kararın ticaret siciline tescil edildiği tarihten önce şirketin banka hesabına yatırılan kısmı için tescil tarihi,

• Tescil tarihinden sonra şirketin banka hesabına yatırılan tutarlar için ise şirketin banka hesabına yatırılma tarihi

esas alınarak, hesaplanan süre çerçevesinde bu indirimden yararlanılabilecektir. İndirim uygulamasında, artırılan sermayenin hesap dönemi içerisinde nakit olarak ödendiği/bankaya yatırıldığı ay kesri tam ay sayılmak suretiyle yılın kalan süresi için kıst dönem esasına göre indirim tutarı hesaplanacaktır.

İndirilemeyen Kısmın Devri

İndirim konusu yapılacak faiz tutarının kazanç yetersizliği nedeniyle ilgili olduğu hesap dönemine ait matrahın tespitinde indirim konusu yapılamaması halinde indirim, herhangi bir endekslemeye tabi tutulmaksızın izleyen hesap dönemlerine ilişkin matrahın tespitinde dikkate alınabilir.

Sermaye Azaltımı Halinde Uygulama

Faiz indiriminden yararlanan şirketlerce, daha sonra sermaye azaltımı yapılması halinde, nakdi sermaye artışının azaltılan sermaye tutarı kadarlık kısmı için sermaye azaltımına ilişkin kararın ticaret siciline tescil edildiği ayı izleyen aydan itibaren faiz indiriminden yararlanılmayacaktır. Nakdi sermaye artışı yapılmadan önce sermaye şirketlerinin sermaye azaltımına gitmiş olmaları halinde ise, faiz indiriminin hesaplanmasında azaltılan sermaye tutarı kadarlık kısmın dikkate alınmayacaktır.

Sermaye azaltımında, azaltılan sermayenin kaynağı eskiden beri tartışmalıdır. Gelir İdaresinin görüşünün, konuya ilişkin olarak verdiği özelgelerden;

• Sermaye azaltımında, azaltılan sermayenin kaynağına bakılması gerektiği,

• En çok vergilemeyi gerektiren kaynaktan başlayarak (örneğin öncelikle varsa enflasyon düzeltmesi olumlu farkı, sonra kâr yedekleri, en sonunda nakit sermayenin iadesi) işlem yapılması gerektiği

yönünde olduğu anlaşılmaktadır. Tamamıyla hazine lehine yapılmış olan bu yorumun uygulamaya konu edilmemesinin tercih edildiği durumda, cezai işleme muhatap olmamak bakımından ihtirazi kayıtla beyan vererek konuyu yargıya taşımakta fayda bulunmaktadır.